Crowdfunding

6 maart 2012 - mr. Jos van Bavel VERDER - NON-PROFIT

Crowdfunding

Crowdfunding is een verzamelbegrip voor allerlei initiatieven waarbij de input van velen leidt tot het behalen van een doel door één partij (letterlijk: ‘financiering door de massa’). Het is een manier van sociaal lenen en investeren waarbij marktpartijen elkaar vinden in vraag en aanbod. Internet en sociale netwerken spelen een grote rol om doelgroepen te activeren en om deze markten voor de geïnteresseerden te organiseren. Vraag en aanbod kunnen bijvoorbeeld bestaan uit kennis, diensten, vermogen of financiering. Daarmee is crowdfunding interessant voor partijen als (coöperatieve verenigingen of verenigingen van) ondernemers, beleggers, weldoeners, kredietnemers, investeerders, particulieren maar ook de culturele en goededoelen-sector.

Crowdfunding kent potentieel rendement in meerdere vormen: maatschappelijk, sociaal en/of innovatief. Bij veel vormen van rendement, zal de Belastingdienst haar rechtmatige deel willen innen. Zoals banken hun fiscale positie bij meer traditionele manieren van financiering correct moeten verantwoorden, geldt dat natuurlijk ook voor alle bij crowdfunding betrokken partijen. Het begrip crowdfunding is relatief jong; ook in de fiscale wereld. Er is niet zoiets als een generieke belastingvrijstelling voor crowdfunding-initiatieven. Steeds zal aan de hand van concrete feiten beoordeeld moeten worden, zowel bij de aanbiedende als bij de vragende partij, wat de fiscale gevolgen zijn van het aangaan van een overeenkomst of de start van nieuwe activiteiten. Door de belastingdruk op een crowdfunding-initiatief te minimaliseren, kan het rendement daarvan worden verhoogd.

Crowdfunding wordt vaak in één adem genoemd met social venturing en micro financiering. De begrippen zijn geen synoniemen. Ze hebben wel gemeen dat daarbij ideële motieven een rol kunnen spelen en niet louter het financiële rendement belangrijk is.

Fiscale aspecten van crowdfunding

Vanuit fiscale optiek heeft crowdfunding veel denkbare (meng)vormen en gevolgen. Daarbij zijn in meer of mindere mate aspecten als donaties, sponsoring, investeringen of leningen aan de orde. Hierna belichten we kort enkele veel voorkomende aspecten, vanuit aanbod- en vraagzijde maar ook vanuit de optiek van het crowdfundingplatform. Hoewel het denkbaar is dat professionele marktpartijen zoals durfinvesteerders (venture capitalists), investeerders en beleggers zich (deels) bezighouden met crowdfunding, hebben wij hierop niet het oog met onderstaand overzicht. Onze focus ligt op de meest voorkomende fiscale aspecten voor ondernemende ideële organisaties en donerende particulieren en ondernemers.

Aanbod

De donor die geld uitleent, schenkt of investeert, moet zich afvragen wat de fiscale gevolgen van zijn crowdfunding-activiteiten. Wat is de crowdfunding-constructie? Aan wie leent hij zijn geld uit (wie is zijn contractspartij: de geldlener direct of zit het crowdfundingplatform er – in juridische zin – nog tussen)? Doet hij een gift met (een gedeelte van) zijn bijdrage? Wat zijn de garanties voor terugbetaling van het uitgeleende geld of ingelegd vermogen? In welke hoedanigheid handelt de donor (als particulier of bijvoorbeeld als ondernemer) en waar komen de middelen die hij verstrekt vandaan (eigen vermogen of vreemd vermogen)? Krijgt de donor in ruil voor zijn bijdrage een participatie, eigendoms- en/of zeggenschapsrechten of een goed gevoel? Krijgt de donor een factuur; zo ja, op welk moment, staat er btw op vermeld en heeft de donor recht op aftrek van deze btw? Waaruit bestaat het rendement en hoe wordt dat eventueel fiscaal belast? In welke hoedanigheid opereert de vragende partij daarbij: als particulier, als ondernemer? Als het ondersteunde initiatief flopt, kan de donor zijn verlies dan fiscaal in aftrek brengen?

Vraag

Als spiegelbeeld van de aanbodzijde, spelen ook aan de kant van de vragende partij fiscale punten. Aan wie is de vragende partij iets verschuldigd, wat en wanneer? Wat beoogt de vragende partij met zijn te ondersteunen initiatief en in welke rechts- en organisatievorm is dat gegoten? Vinden de te ondersteunen activiteiten plaats in Nederland of in het buitenland? Wordt aan de donor een tegenprestatie geleverd of betreft de bijdrage een (gedeeltelijke) gift? Waaruit bestaat het rendement en onder welke juridische titel wordt dat uitgekeerd? Opereert de vragende partij in de hoedanigheid van ondernemer of juist niet en wat betekent dat voor de belasting van een bijdrage? Wordt deze in de belastbare winst betrokken; zo ja op welk moment en moet dan ook een factuur (met btw) worden uitgereikt? Welke impact heeft het door de crowd te ondersteunen initiatief op de fiscale positie (van de overige activiteiten) van de vragende partij? Is het aan de donor geboden rendement fiscaal aftrekbaar voor de initiatiefnemer?

Markt

Ook voor de voor de organisator van een crowdfundingplatform zijn meerdere rollen denkbaar, met ieder zo hun fiscale gevolgen. Wat is bijvoorbeeld het (feitelijke) doel van de organisator: drijft deze een onderneming, beoogt deze winst? Waaruit bestaat haar rendement en komt dit voort uit sociale overwegingen of ideële motieven? Wie kunnen er allemaal aankloppen en een beroep doen op een initiatief, welke doelgroepen worden bediend en bij elkaar gebracht? Hoe is de rechts- en organisatievorm van het crowdfundingplatform: coöperatie, B.V., stichting of vereniging? Is het platform in Nederland gevestigd? Ontvangt het platform zelf giften en zijn die belast? Werkt het platform met professionals of vrijwilligers? Heeft het platform (een) keurmerk(en), staat het onder toezicht van bijvoorbeeld DNB of de AFM, en welke garanties biedt dat de donor?

Onze dienstverlening

Voor betrokkenen bij crowdfunding-initiatieven staat sympathie meestal voorop. Omdat geld vaak de modus vormt om zaken in gang te zetten, zal ook daar aandacht voor moeten bestaan. In de eerste plaats moet uiteraard ieder van de partijen zijn administratie en fiscale positie op orde hebben. De Belastingdienst is dus belanghebbende bij crowdfunding-initiatieven. VERDER heeft expertise op het gebied van fiscale regelgeving en de praktische toepassing daarvan die aan de orde is bij crowdfunding. Graag gaan wij hierover met u het gesprek aan. Onze contactgegevens treft u hier aan.

VERDER gaat uiterst nauwkeurig te werk. Toch kunnen wij geen verantwoordelijkheid aanvaarden voor door u op basis van de voorgaande informatie genomen acties. Neem hier kennis van onze disclaimer.